Friend-shoring: nowy porządek w globalnym łańcuchu dostaw
Definicja i Istota Friend-shoringu
W obliczu narastających napięć geopolitycznych i problemów z globalnymi łańcuchami dostaw, coraz większą popularność zyskuje strategia friend-shoring. Jest to praktyka polegająca na przenoszeniu produkcji i zaopatrzenia do krajów sojuszniczych lub posiadających zbliżone wartości i interesy polityczne. Celem jest ograniczenie ryzyka związanego z uzależnieniem od państw potencjalnie niestabilnych lub wrogich. Innymi słowy, firmy dążą do dywersyfikacji swoich źródeł, preferując kraje, z którymi mają silne relacje dyplomatyczne i handlowe.
Czynniki Wpływające na Popularność Friend-shoringu
Pandemia COVID-19 obnażyła słabości globalnych łańcuchów dostaw, a wojna w Ukrainie jeszcze bardziej uwypukliła potrzebę ich rekonfiguracji. Firmy zaczęły dostrzegać, że czysto ekonomiczne kalkulacje, takie jak minimalizacja kosztów, mogą okazać się niewystarczające w niepewnych czasach. Coraz większą wagę przywiązuje się do stabilności politycznej, przewidywalności regulacji prawnych i bezpieczeństwa relacji handlowych. Stąd rosnące zainteresowanie strategią friend-shoring.
Korzyści z Przeniesienia Produkcji do Krajów Partnerskich
Główną zaletą strategii friend-shoring jest zwiększenie odporności łańcucha dostaw na szoki zewnętrzne. Inne korzyści obejmują mniejsze ryzyko związane z naruszeniami praw własności intelektualnej, łatwiejszą komunikację i współpracę z partnerami biznesowymi, a także potencjalne korzyści reputacyjne związane z promowaniem wartości podzielanych przez dane państwa. Dodatkowo, często partnerstwo polityczne przekłada się na preferencyjne traktowanie inwestorów zagranicznych i ułatwienia administracyjne.
Potencjalne Wyzwania i Ograniczenia
Strategia friend-shoring nie jest pozbawiona wad. Przeniesienie produkcji może wiązać się z wyższymi kosztami w porównaniu z krajami o niskich kosztach pracy. Ponadto, znalezienie odpowiednich partnerów w krajach sojuszniczych może być czasochłonne i wymagać dogłębnej analizy rynku. Istnieje również ryzyko, że definicja „przyjaciela” może się zmieniać w czasie, co stwarza nowe wyzwania strategiczne.
Friend-shoring a Near-shoring: Kluczowe Różnice
Często strategia friend-shoring jest mylona z near-shoringiem. Ten drugi termin odnosi się do przenoszenia produkcji do krajów geograficznie bliskich, niezależnie od ich orientacji politycznej. Friend-shoring natomiast, stawia na relacje polityczne i ideologiczne, nawet jeśli wiąże się to z koniecznością pokonywania większych odległości. Oba podejścia dążą do zwiększenia odporności łańcucha dostaw, ale kierują się różnymi priorytetami.
Przykład Zastosowania Strategii Friend-shoring
Dobrym przykładem zastosowania strategii friend-shoring jest wzmacnianie więzi gospodarczych pomiędzy USA a państwami Europy Środkowo-Wschodniej. Amerykańskie firmy coraz częściej inwestują w regionie, postrzegając go jako stabilne i wiarygodne źródło zaopatrzenia. Podobne tendencje można zaobserwować w relacjach handlowych między Japonią a krajami ASEAN.
Implikacje dla Firm i Gospodarek
Strategia friend-shoring ma znaczące implikacje dla firm, które muszą na nowo przemyśleć swoje strategie zaopatrzenia i produkcji. Oznacza to konieczność uwzględniania czynników politycznych i geopolitycznych przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych. Dla gospodarek, które są postrzegane jako „przyjazne”, friend-shoring stwarza szansę na przyciągnięcie inwestycji zagranicznych i rozwój gospodarczy.